هر آنچه درمورد مراحل چاپ مقاله باید بدانید

با عرض سلام

در این مقاله قصد داریم در مورد مراحل چاپ مقاله در خدمت شما باشیم. توضیحات و تجربیات سال‌های مختلف را خدمت شما بیان می‌کنیم تا جلوی اشتباهات احتمالی در مرحله اکسپت، سابمیت و چاپ مقاله را بگیریم.

بری مراحل سابمیت مقاله و مراحل اکسپت مقاله به طور مفصل در پادکست‌های قبلی ارائه شد. مقاله وقتی تکمیل می‌شود و برای مجله ارسال می‌شود، اصطلاحاً می‌گوییم سابمیت شد وقتی اکسپت شد یعنی آن مجله مقاله را پذیرفته و گام نهایی کار پابلیش یا چاپ مقاله است.

به طور کلی وقتی می‌خواهیم یک مجله را به عنوان مجله مقصد تعیین کنیم، بایستی ابتدا ببینیم آن مجله نیازهای ما را برآورده می‌کند یا خیر؟

مجلات را از طریق ایندکس‌هایی که دارند، می‌شناسند. ایندکس‌ها یا نمایه‌هایی مانند Tamson Routers، ISI شامل زیر ایندکس ESCI یا SCI و غیره دارد. ایندکس اسکوپوس ایندکس پابمد، علمی پژوهشی، ISC و غیره.

اگر هدف ما اپلای است و قصد داریم در دانشگاه‌های خارجی در مقاطع ارشد، دکتری یا پست دکتری، از دانشگاه‌های خوب جهان اپلای یا اسکولارشیپ و فاند بگیریم، بهتر است به سراغ ایندکس‌های قوی برویم. اسکوپوس و ISI از این دسته هستند. در رشته‌های مدیکال ساینس نیز ایندکس پابمد مطرح می‌باشد.

 اگر هدف ما دفاع دکتری است، در حال حاضر دانشجویان ملزم هستند تا مقاله ارائه بدهند. ببینیم دانشگاه‌ها چه مجلاتی را می‌پذیرند؟

در حال حاضر مجلات علمی پژوهشی مورد تأیید دانشگاه آزاد و دولتی است.

اگر هدف ما ارتقاء جایگاه علمی و هیئت علمی است و می‌خواهیم از مربی به استادیاری، از استادیاری به دانشیاری یا از دانشیاری به استاد تمامی ارتقاء پیدا کنیم، مسلماً همه ایندکس‌ها امتیازآور هستندو از مجلات داخلی و خارجی ایندکس‌های مختلف.

برای کارهای دانشجویی می‌توان از همایش‌ها استفاده کرد. مجلاتی با ایندکس علمی تخصصی، به این دلیل که مقالات فوق زمان و هزینه بیشتری می‌برند و زمان داوری متفاوتی دارند، باید دید آن زمان و انرژی که صرف می‌شود، نسبت به بازدهی و نیازی که برای نویسنده هست، معقول است یا خیر؟

بنابراین، گام نخست، انتخاب مجله است. در پرانتز بگوییم که اخیراً دانشگاه‌های مختلف به شبکه‌های اجتماعی علمی مانند آکادمیا، گوگل اسکولار، لینکداین و ریسرچ گیت اهمیت می‌دهند. خصوصاً برای دوستانی که قصد اپلای دارند، که برای آن‌ها گوگل اسکولار از همه مهمتر است زیرا برای امتیازدهی به مقالات اشخاص ساختار مشخص خوبی دارد. از روی ایمیل، H-index و امتیاز هر نویسنده را محاسبه کرده و همه مقالات نویسنده را در یک مجموعه گردآوری می‌کند و ملاک و معیار خوبی برای دانشگاه‌ها است. لذا در رزومه یا مصاحبه پرسیده می‌شود امتیاز شما در گوگل اسکولار چند است؟

بنابراین به این موضوع توجه کنیم که مجله‌ای را که می‌خواهیم برای آن اقدام کنیم، در نمایه‌های اجتماعی-علمی بخصوص گوگل اسکولار نمایه شده باشد.

نکته دیگر مهم در سابمیت این است که برخی افراد مقاله را در تعداد زیادی مجله سابمیت می‌کنند که اگر هم مجله متوجه این موضوع نشود، خود یک تخلف است و در بخش تعهدنامه نویسنده در همه مجلات این تعهد را می‌دهد که مقاله‌اش تحت داوری در مجلات دیگر نباشد. به این دلیل که اگر خلاف این ثابت شود، نویسنده در لیست سیاه می‌رود. این لیست‌ها با سایر مجلات به اشتراک گذاشته می‌شوند و نتیجه آن این است که ممکن است آن نویسنده دیگر هیچوقت نتواند در مجله‌ای مقاله اکسپت کند.

بنابراین به طور کلی ابتدا مرحله تدوین مقاله علمس است، دوم مرحله سابمیت و انتخاب مجله مناسب است و در نهایت مرحله اکسپت و چاپ مقاله است. چاپ مقاله از دهه پیش به دو صورت آنلاین و پرینتی (چاپی) بود یعنی اینکه مجلات بخصوص در داخل کشور چاپ می‌شدند اما اخیراً به دلایل زیست محیطی و حفظ محیط زیست سیستم پابلیش مجلات آنلاین شده و روی سایت مقالات را آپلود کرده و نویسندگان می‌توانند مقاله را دیده و دانلود کنند.

اینکه برخی از مجلات فول پیپر یا تمام مقاله را می‌گذارند و برخی دیگر فقط عنوان و چکیده را می‌گذارند دلیلش به سیاست و نحوه چاپ آن مجله بر می‌گردد. اگر سیاست مجله Open Access یا دسترسی آزاد باشد، کل مقاله را چاپ و اگر Closed Access باشد عنوان و چکیده قابل مشاهده خواهد بود. در هر صورت چاپ مقاله Cost Publish دارد. در حال Open Access همه هزینه از نویسنده گرفته می‌شود و در عوض همه مقاله چاپ می‌شود و این باعث می‌شود تا تعداد دانلودهای آن مقاله بیشتر شود زیرا پولی بابت دانلود آن از کاربران دریافت نمی‌شود. لذا افراد بیشتری به آن مقاله رفرنس داده و سایتیشن مقاله بالا می‌رود. خیلی از نویسندگان مخصوصاً مقالات خود را در چنین مجلاتی چاپ می‌کنند تا شناخته شوند.

مجلاتی که غیر Open Access هستند فقط عنوان و چکیده را در سایت خود قرار می‌دهند و افرادی که آن مقاله را نیاز داشته باشند هزینه‌ای که مجله مشخص کرده را باید پرداخت کنند.

کدام حالت مجله بهتر است؟

بستگی به نویسنده دارد، اگر ابتدای کار نویسنده باشد و قصد داشته باشد که شناخته شده و سایتیشن مقالاتش بالا برود بایستی هزینه چاپ داده و مقاله را به صورت Full Paper یا رایگان منتشر کند. حتی خیلی از مجلات هر دو متد را همزمان دارند، از نویسنده می‌پرسند که مقاله کامل چاپ شود و یا فقط عنوان و چکیده آن؟

خیلی از افراد اگر در ابتدای مسیر باشند، گزینه اول را انتخاب می‌کنند.

چند مقاله در رزومه خوب و کافی است؟

تعداد مقالات هر چه بیشتر باشد، نویسنده امتیاز بیشتری می‌گیرد و امروزه شاخص‌های مختلفی است که امتیاز نویسنده را بر اساس اینکه نویسنده چندم هستند و یا نویسنده مسؤل هستند و یا در چه مجله‌ای مقاله به چاپ رسانده‌اند و یا مقاله آن‌ها چند بار سایتیشن و رفرنس‌دهی شده، به صورت دقیق محاسبه شده و در قالب نمایه‌هایی مانند H-index محقق اعلام می‌شود. برای مثال 10، 1، 5 و غیره.

کیفیت مجله از کمیت آن مهمتر است، یعنی یک مقاله در یک مجله با ایمپکت مثبت و Site Score خوب، خیلی مهمتر از این است که ما چند مقاله در مجلات نامعتبر داشته باشیم. مجلاتی که در واقع مجلات زرد بوده و بزودی وارد لیست سیاه می‌شوند.

تقسیم امتیاز بین نویسندگان مقاله چگونه است؟

قاعده کلی برای این موضوع وجود ندارد اما قانون نانوشته‌ای وجود دارد که طبق آن نویسنده اول مقاله 70 درصد امتیاز مقاله را می‌گیرد و نویسنده‌های بعدی هر کدام 30 درصد می‌گیرند. یا اگر مقاله دو نویسنده‌ای باشد، نویسنده اول 50 درصد امتیاز و نویسنده مسؤل نیز 50 درصد دیگر امتیاز را خواهد داشت ولی کلاً مقاله امتیاز غالبش برای نویسنده مسؤل یا Corresponded Author می‌باشد به همین دلیل برای دفاع دکتری، حتما دانشگاه الزام می‌کند که نام استاد راهنما و نویسنده مسؤل قید شود تا در مشخصات استاد، اسم دانشگاه قید شده و امتیاز مقاله به دانشگاه تخصیص داده می‌شود.

اگر مجله‌ای در قدیم ایندکس بخصوصی داشته اما در حال حاضر وضعیت آن تغییر کرده، وضعیت مقاله به چه صورت است؟

مبنای زمانی، زمان اکسپت و نه چاپ مقاله است. باید بررسی کنید که دقیقاً در آن زمان، مجله چه ایندکسی داشته است. قانون، عطف به ما سبق نمی‌شود. حتی اگر مجله در حال حاضر تعطیل شده باشد. برای مثال در کشور ونزوئلا مجله‌ای داشتیم که تعطیل شد اما مقاله‌ای که حدود 20 سال پیش در آن به چاپ رسید همان امتیازی را دارد که زمان اکسپت مقاله، داشته است.

امیدواریم این مقاله برای شما مفید بوده باشد. مجموعه علمی تدبیرساز کماکان مانند 18 سال اخیر، در کنار شماست تا بتوانید جایگاه علمی خود را افزایش دهید و نشر علم صورت بگیرد و نیز دانشگاه‌ها و کشور عزیزمان را از نظر جایگاه علمی، ارتقاء دهیم و خودمان نیز در کنار میهن عزیز پیشرفت کنیم.

هر گونه مشاوره و سؤالی در زمینه مقالات مختلف اعم از علمی پژوهشی، ISI، اسکوپوس، ISC، پابمد و ... را از ما بپرسید و بخواهید.

مؤلفه‌های ارزیابی دانشجویان دکتری

در این مقاله قصد داریم تا در مورد تعداد مقالاتی که دانشجویان دکتری در دانشگاه آزاد و دولتی بایستی برای دفاع ارائه دهند، صحبت کنیم.

موضوع بیشتر به دانشجویان دانشگاه آزاد بر می‌گردد چرا که دانشجویان دانشگاه‌های دولتی با یک مقاله علمی پژوهشی یا ISI که JCR و ایمپکت دار باشد، کارشان راه می‌افتد و می‌توانند دفاع کرده و فارغ‌التحصیل شوند.

بیشترین مشکل برای دانشجویان دانشگاه آزاد است زیرا هم قوانین سخت‌گیرانه‌تری وجود دارد و هم اینکه قوانین و بخشنامه‌های مربوطه، بیشتر دچار نوسان و تغییر می‌شوند.

به طوری که تا دو هفته قبل (از تاریخ تألیف این مقاله) دانشجویان دکتری دانشگاه آزاد می‌توانستند با 5 امتیاز که معادل دو مقاله علمی پژوهشی یا اصطلاحاً علمی وزارتین می‌شود، دفاع کنند و فارغ‌التحصیل شوند، اما اکنون با 5 امتیاز می‌توانند دفاع کنند ولی نمره رساله آن‌ها از 18 محاسبه خواهد شد. چنانچه این دسته از دانشجویان بخواهند نمره از 20 محاسبه شود، بایستی تعداد مقالات را حداقل به 3 مورد افزایش دهند.

متأسفانه طی سیاست‌هایی که در سازمان مرکزی دانشگاه آزاد اخذ می‌شود، قوانین رفته رفته سخت‌تر می‌شوند.

لذا تا به اینجا ذکر این نکته ضروری است که هر چه سریع‌تر امور مربوط به دفاع را انجام دهید و نگذارید حتی یک روز به تعویق بیفتد، به این دلیل که زمانی صحبت مقاله یا آزمون زبان نبود و دانشجویان راحت‌تر می‌توانستند دفاع کنند، سپس بحث آزمون زبان مطرح شد و پس از آن بحث مقاله، بعد از آن دو مقاله، سه مقاله و الی آخر. مشخص نیست این رویه‌ها تا کجا ادامه داشته باشند. بنابراین هر طور که شده باید سریع‌تر فارغ‌التحصیل شوید.

در حال حاضر (تیرماه 1401) شرط لازم برای دانشجویان دانشگاه آزاد، کلیه واحدها، این است که بتوانند حداقل به 5 امتیاز پژوهشی از دستاوردهای پژوهشی برسند. این 5 امتیاز در بیشتر مواقع از طریق مقالات اخذ می‌شود. به طور خلاصه اشاره می‌کنیم که چه مقالاتی چند امتیاز دارند:

مشهورترین مقالات، مقالات علمی پژوهشی است که در حال حاضر با نام مقاله علمی یاد می‌شوند. مجلات علمی که در پورتال نشریات وزارتین یا پورتال نشریات وزارت علوم و وزارت بهداشت تأیید شده باشند و بتوان آن‌ها را یافت.

هر مقاله در این نشریات 2.5 امتیاز دارد یعنی با دو مقاله علمی پژوهشی می‌توانید دفاع کرده و فارغ‌التحصیل شوید، البته در حال حاضر اینگونه است که پذیرش یک مقاله برای پیش دفاع کافیست. برای دفاع دکتری اکسپت دو مقاله و چاپ یک مقاله و برای فارغ‌التحصیلی پذیرش (Accept) و چاپ دو مقاله لازم است.

در مورد مجلات خارجی، فقط پایگاه‌های ISI و Scopus قابل قبول هستند. ISI Web of Science یا بدون Impact مورد قبول نیست و فقط ISI JCR از Q1 الی Q4 قابل قبول بوده و امتیاز دارند و اسکوپوس یا همان SJR که فقط Q1 و Q2 قابل قبول هستند.

مجلات ISI Q1 یا همان Q1 JCR یک مقاله 7 امتیاز دارد که بیشترین امتیاز محسوب می‌شود. در ISI Q2 یک مقاله 5 امتیاز دارد، ISI Q3 مقاله دارای 3.5 امتیاز و ISI Q4 نیز 2.5 امتیاز دارد. در واقع ISI Q4 معادل یک مقاله علمی پژوهشی است.

برای اسکوپوس، در SJR Q1 هر مقاله 3.5 امتیاز و در SJR Q2 یک مقاله 2.5 امتیاز دارد. در نظر داشته باشید که حداقل به 5 امتیاز نیاز دارید.

دانشگاه آزاد یک‌سری مجله دارد که دارای رده‌بندی عددی هستند. مجلات را از 0 تا 100 امتیاز دسته‌بندی کرده و در کنار آن A+, A, B, C, D هم گفته می‌شود. مجلات دانشگاه آزادی که به امتیازی بین 90 الی 100 دارند به A+ معروف هستند که 2.5 امتیازی هستند یعنی معادل یک مقاله علمی پژوهشی.

نشریاتی که امتیاز بین 80 الی 90 هستند رتبه A دارند. این نشریات امتیاز پژوهشی 2 دارند.

نشریاتی که امتیاز بین 65 الی 80 هستند رتبه B دارند. این نشریات امتیاز پژوهشی 1.5 دارند.

نشریاتی که امتیاز بین 40 الی 64 هستند رتبه C دارند. این نشریات امتیاز پژوهشی 1 دارند.

نشریات دارای امتیاز کمتر از 40 نیز رتبه D دارند. این نشریات امتیاز پژوهشی 0.5 دارند.

پایگاه استنادی چیست؟

در این مقاله قصد داریم در مورد پایگاه‌های استنادی صحبت کنیم و از دو پایگاه استنادی شناخته شده و معتبر بین‌المللی یعنی ISI و Scopus صحبت کنیم.

به طور کلی پایگاه استنادی به سایت‌ها یا مجموعه‌هایی اطلاق می‌شود که به عنوان یک سازمان، تشکیلاتی دارند و مجلات مختلف را به عضویت دعوت می‌کنند.

در واقع هر پایگاه استنادی یکسری قوانین و پروتکل‌هایی تعریف می‌کند و طبق آن‌ها مجلاتی که حائز آن شرایط باشند را می‌پذیرند و آن مجلات عضو پایگاه می‌شوند و خدماتی دریافت می‌کنند.

این پایگاه‌ها شناخته شده هستند و همواره در حال رشد هستند لذا مجلاتی که عضو این پایگاه‌ها شوند، علاوه‌بر اینکه مقالاتشان در سایت خودشان منتشر (Publish) می‌شود در این پایگاه‌ها هم مقاله آنلاین می‌شود.

این پایگاه‌ها علاوه‌بر کمک به بهتر دیده شدن مقالات، یکسری شاخص‌ها نیز برای ارزیابی و سنجش رتبه مقاله و نشریات دارند. برای مثال مجله‌ای که در اسکوپوس عضو شود یا به اصطلاح نمایه (Index) شود، اعتبار بالایی می‌گیرد و در واقع آن مقاله‌ای که موفق شود در مجله‌ای که اسکوپوس است چاپ شود، از قدرت اسکوپوس بهره‌مند می‌شود. بنابراین مجلات تلاش می‌کنند تا هر چه بیشتر به عضویت پایگاه‌های معتبر دنیا درآیند.

این پایگاه‌ها معمولاً مقالات ژورنالی، همایشی، کنفرانسی و کتاب‌ها را در بر می‌گیرند و هر کدام برای خود یکسری شاخص تعریف می‌کنند که فرمول‌های خاصی دارد.

معمولاً پایه محاسبه این فرمول‌ها، سایتیشن (Citation) مقالات یا همان میزان رفرنس‌دهی محققان دیگر به آن مقاله است. فرمولی تعریف می‌کنند و آن را ارئه کرده تا از طریق آن، علمی بودن هر مقاله مشخص شود.

این موضوع برای محققان و نویسندگان هم وجود دارد. برای مثال شاخصی به نام H-index داریم که مخصوص پایگاه Web of Science از مجموعه‌های ISI است.

ضریبی به نام Site Score داریم که برای پایگاه استنادی اسکوپوس است. این‌ها از طریق فرمول خاص اعتبار مقاله و نشریه را سنجش کرده و عدد حاصله هر قدر بیشتر باشد آن مجله یا مقاله مهمتر و علمی‌تر است.

در ایران نیز پایگاه‌هایی مانند MagIran، SID یا جهاد دانشگاهی و در ابعاد بزرگتر در جهان اسلام پایگاه استنادی ISC را داریم که در شیراز است.

در بعد جهانی دو مورد از مهمترین پایگاه‌ها، ISI و Scopus هستند. ISI قدیمی‌ترین پایگاه استنادی است که در سال 1990 شکل گرفته است و مخفف مؤسسه اطلاعات علمی یا Institute for Scientific Information است.

این پایگاه بخش WoS هم به عنوان زیر مجموعه خود دارد که از سال 1990 مقالات و کتب را پوشش می‌دهد.

در پایگاه ISI دو بخش مهم JCR و WoS وجود دارد. در ایندکس JCR مجلات با ضریب Impact Factor از هم متمایز می‌شوند و از Q1 الی Q4 هستند.

پایگاه اسکوپوس  در سال 2004 توسط انتشارات شناخته شده هلندی Elsevier تأسیس شده و مانند پایگاه ISI، کتاب‌ها، مجلات و همایش‌ها را پوشش می‌دهد و ایندکس‌های اسکوپوس به عنوان Site Score به محققان ارائه می‌شود.

مقاله‌ای در مجله منتشر (Publish) می‌شود؛ هر چه آن مجله در پایگاه‌های استنادی معتبر و بیشتری نمایه (Index) شده باشد، آن مقاله مهمتر بوده و امتیاز بیشتری در رزومه خواهد داشت.

امیدواریم که این مقاله برای شما مفید بوده باشد.

چاپ مقاله در مجلات داخلی یا خارجی

در این مقاله قصد داریم درباره پاسخ به این سؤال مهم چاپ مقاله در مجلات داخلی یا خارجی https://tadbirsaz.org/fa/blog/research/article/555  صحبت کنیم. به عبارت ساده‌تر، سؤال می‌شود که مقاله‌ای نوشتیم، آن را به چه مجله‌ای ارسال کنیم؟

نکته اول اینکه مجله داخلی و مجله خارجی چیست؟ چه معیاری مشخص می‌کند که یک مجله داخلی است یا خارجی؟

زبان مجله در داخلی بودن و یا خارجی بودن آن مؤثر نیست، برای مثال مجله علمی پژوهشی داریم که زبان آن انگلیسی، عربی و یا آلمانی است. پابلیشر مجله نیز در این موضوع تأثیری ندارد. برای مثال مجله متعلق به دانشگاه مشهد جزء گروه Springer بوده و ISI ایمپکت‌دار است. بنابراین هرگاه می‌گوییم مجله داخلی منظور این است که ایندکس‌های داخلی آن را حمایت و نمایه کرده باشند. یعنی مجله تحت ایندکس وزارتین (وزارت علوم یا وزارت بهداشت) باشد و یا ایندکس‌های دیگری که وجود دارند مانند SID، Civilica و Magiran.

هرگاه می‌گوییم مجله خارجی است، منظور این است که آن مجله یکی از ایندکس‌های معتبر خارجی را داشته باشد. مانند ISI, PubMed, Scopus و یا ISC.

سؤال: آیا امکان دارد یک مجله هم داخلی باشد و هم خارجی؟

بله، برخی مجلات هم ISI هستند یعنی ایندکس WoS دارند و هم علمی پژوهشی داخلی هستند. بنابراین امتیازی که مد نظر باشد از هر دو سو می‌گیرد.

حال برای پاسخ به این سؤال که مقاله را کجا چاپ کنیم، می‌توان گفت که کلاً تمامی متقاضیان و نویسندگان مقالات در 5 دسته تقسیم‌بندی می‌شوند.

دسته اول، دانشجویان ارشد و مقاطع پایین‌تر هستند. معمولاً هدف این دوستان این است که 2 نمره کسر از نمره دفاع پایان‌نامه را بگیرند و تقویت رزومه کرده باشند. این افراد می‌توانند به دانشگاه خود مراجعه کرده و در بخشنامه دانشگاه ببینند که بابت آن 2 نمره و یا هر هدفی که دارند چه مجلاتی قابل قبول است. در حال حاضر اینگونه است که هم مجلات علمی پژوهشی داخلی قابل قبول هستند و هم مجلات معتبر خارجی. البته که هر یک از این‌ها نمره‌ای دارند و با توجه به نمره‌ای که می‌خواهند بگیرند و کیفیت مقاله‌ای که دارند، بایستی مجله را انتخاب کنند. پس برای دسته اول، هم مجلات داخلی مناسب هستند و هم مجلات خارجی.

دسته دوم افرادی هستند که می‌خواهند برای مصاحبه و آزمون دکتری خود را آماده کنند و رزومه خود را تقویت کنند. این دوستان هم هر دو گروه مجلات بکارشان می‌آید و برایشان مفید است. هم مجلات علمی پژوهشی وزارتین و هم مجلات ISI معتبر از 100 امتیاز رزومه در مصاحبه دکتری، 20 امتیاز به مقاله اختصاص می‌دهند ولی توصیه می‌شود اگر تنها یک مقاله دارند می‌خواهند ببینند که آن را در مجله داخلی چاپ کنند یا خارجی، حداقل در رشته‌های علوم انسانی، مجلات علمی پژوهشی داخلی را انتخاب کنند. زیرا هیئت ممیزه و داوران می‌دانند که گرفتن اکسپت و چاپ یک مجله علمی پژوهشی وزارتین چقدر مشکل است و مجلات را به اسم، می‌شناسند، لذا وقتی مشاهده می‌کنند که یک مجله علمی پژوهشی در رزومه فردی است، متوجه می‌شوند که چقدر تلاش انجام شده است.

گروه سوم افرادی هستند که می‌خواهند برای مقاصد خارج از ایران از امتیاز مقاله استفاده کنند، مثلاً برای اپلای، برای کسب موقعیت‌های بورسیه‌ای، فاوند، اسکولارشیپ، برای مهاجرت و غیره. مسلماً برای این افراد، مقالات با ایندکس‌های خارجی مفیدتر است. برای این دوستان، با اختلاف زیاد، مجلات با ایندکس‌های  خارجی مانند ISI, Scopus, PubMed و غیره ارجحیت بیشتری نسبت به مجلات داخلی دارند.

دسته چهارم، اساتید هیئت علمی هستند، که بایستی به صورت مداوم، مقاله در رزومه خود اضافه کنند، هم برای ارتقاء رتبه هیئت علمی و هم برای پوشش بخشنامه‌هایی که اساتید را موظف به ارائه مقالات می‌کند. برای این دسته نیز مجلات داخلی و یا خارجی تفاوتی ندارد و هر دو دارای امتیازات مورد نظر هستند.

دسته پنجم، دانشجویان دکتری هستند که برای دفاع از رساله، فعلاً در دانشگاه‌های آزاد 2 مقاله یا 5 امتیاز باید ارائه دهند و این امتیاز تفاوتی ندارد که از طریق مجلات داخلی کسب شود یا مجلات خارجی. این یک حد نصاب است که دانشجوی دکتری باید به آن برسد.

در حال حاضر مقالات علمی پژوهشی وزارتین، 2.5 امتیاز دارند مقالات ISI دارای Impact نیز 7 امتیاز دارند، یعنی اگر مقاله‌ای خیلی قوی باشد و گمان می‌رود که اکسپت آن در یک مجله ISI ایمپکت‌دار وجود دارد، می‌توانند بفرستند به آن مجله تا 7 امتیاز را کسب کنند ولی تجربه ثابت کرده شاید از هر 1000 مورد، 1 مورد می‌تواند ISI JCR بگیرد بخصوص در رشته‌های علوم انسانی، در رشته‌های فنی و پزشکی راحت‌تر است. بنابراین برای دانشجویان دکتری هم مهم امتیازی است که باید بگیرند و هر مجله، مجله علمی پژوهشی، مجله ISI با ایمپکت، مجله ISI بدون ایمپکت اینها امتیازات خود را دارند که ما در جدولی در سایت گذاشته‌ایم.

راه‌های تشخیص مجلات کم اعتبار نامعتبر و جعلی

در این مقاله در مورد راه‌های تشخیص مجلات کم اعتبار نامعتبر و جعلی چیست؟

ابتدا بایستی ببینیم معنی دقیق این عبارات چیست و چگونه اعتبار یک مجله را تشخیص دهیم. مجلات کم اعتبار و بی اعتبار با مجلات جعلیhttps://tadbirsaz.org/fa/blog/research/article/535 متفاوت هستند. هر ارگانی برای خود لیستی از مجلات جعلی یا بلک لیست دارد لذا ما باید ببینیم که مقاله را به چه ارگانی قرار است ارسال کنیم.

 برای مثال اگر یک دانشجوی دکتری در خارج از کشور مدرک گرفته باشد و برای تأیید آن بخواهد اقدام کند باید به وزارت علوم مراجعه کند. وزارت علوم در اینگونه موارد به بلک لیست‌های خودش استناد می‌کند، در واقع مواردی که در سایت MSRT است. فردی می‌خواهد دفاع دکتری انجام دهد، دانشگاه آزاد، لذا دانشگاه آزاد نیز به بلک لیست‌های خود رجوع می‌کند.

فرد دیگری دانشجوی دانشگته دولتی است، مثلاً دانشگاه شهید بهشتی، که این دانشگاه نیز بلک لیست خود را دارد. دانشگاه پیام نور هم از این قاعده مستثنی نیست و به بلک لیست‌های مورد قبول خود اتکا می‌کند. فردی قصد اپلای دارد باید ببیند که از نظر آن‌ها چه مجلاتی مطرود هستند. در هنگام اپلای، مجلاتی که در ISI و Scopus و PubMed نمایه شده‌اند و جعلی نیستند مورد قبول هستند. بنابراین این  موضوع خیلی مهم است که ابتدا بلک لیست مستقیم آن ارگانی را پیدا کنیم که قطعاً در سایتشان دارند.

مجلات کم اعتبار و بی اعتبار مجلاتی هستند که فرض کنید دانشگاهی اعلام می‌کند که برای قبول مقاله از دانشجو باید حداقل Q2 SJR یا JCR باشد لذا مجله‌ای که اسکوپوس باشد اما Q3 باشد از نظر آن دانشگاه بی‌اعتبار یا کم اعتبار برآورد می‌شود ولی این موضوع به این معنی نیست که آن مجله در همه جا بی‌اعتبار باشد یک مجله بسیار خوب با گرید Q3 است.

اما حساب مجلات جعلی جداست. آن‌ها مجلاتی هستند که کلاه‌برداری می‌کنند و در واقع مجلاتی هستند که از اسم مجلات واقعی سوء استفاده کرده و وب سایتی مشابه ایجاد می‌کنند و مشغول جذب مقالات با هزینه بالا می‌شوند که البته بعد از مدت کوتاهی لو رفته و به لیست سیاه افزوده می‌شوند.

در سال 1390 اولین مجله جعلی Archive the science بود که فرد شیادی متوجه شده بود که مجله اصلی به این نام که به زبان فرانسوی بود، فاقد وب سایت است لذا با استفاده از این باگ و ایجاد وب سایت همنام این مجله سوئیسی اقدام به جذب مقالات زیاد با هزینه‌های چاپ بالا در حدود 500 الی 600 دلار کرده بود. متأسفانه بیش از 2000 دانشجو و استاد ایرانی در دام این مجله افتادند ولی چون ابتدای کار بود، تشخیص این موضوع سخت بود اما به تدریج این‌ها شناسایی شدند.

تا به اینجا متوجه شدیم مجله جعلی و کم اعتبار چیست، مجله کم اعتبار ممکن است برای ارگان دیگری دارای اعتبار کافی و لازم باشد اما مجلات جعلی از دید همه ارگان‌ها نامعتبر و غیر قابل قبول هستند.

به طور خلاصه 6 روش برای تشخیص مجلات پیشنهاد می‌کنیم:

1- اینکه ما عنوان دقیق مجله را به همراه کد ISSN شماره 8 رقمی گوگل کنیم. قطعاً در نتایج اولیه مجله اصلی نشان داده می‌شود. بنابر این اگر سایتی ادعا کرد که مربوط به مجله‌ای است، آن‌جا مشخص می‌شود.

2- تیتر مقالات چاپ شده آن مجله را جستجو کنیم و ببینیم که واقعاً گوگل یا گوگل اسکالر و سایر منابع برجسته این مقاله را برای همین مجله نشان می‌دهند یا این که این مجله جعلی است و مقاله را از جای دیگری برداشته و در سایت خود گذاشته است.

3- استفاده از سایت‌هایی که سابقه دامنه را اطلاع می‌دهد. در اینترنت این سایت‌ها به who is معروف هستند. می‌توانیم با استفاده از این سرویس دامنه مجله را جستجو کرده و ببینیم چه زمانی ایجاد شده‌اند. در برخی موارد مثلا دامنه در سال 2022 ایجاد شده اما مقاله سال 2010 دارد. لذا سایت جعلی است.

4- استفاده از سامانه‌های تخصصی که اساتید طراحی کرده‌اند مانند سایت impactfactor.ir که با وارد کردن ISSN مجله وضعیت آن مشخص می‌شود.

5- از همان دیتابیس‌هایی که می‌خواهیم مقاله به آن‌ها ارسال کنیم استفاده کنیم. زیرا خود آن‌ها معمولاً فایل‌های اکسل مجلات قابل قبول ارائه می‌دهند. مجلات سایت‌هایی مثل سایت اصلی تامسون رویترز، اسکوپوس، پابمد، سایت ISE، سایت وزارت علوم، سایت وزارت بهداشت این‌ها همگی بخشی دارند که مشخص کننده بلک لیست یا وایت لیست بودن مجلات است.

6- استفاده از سامانه jcr.isc.ac که با گرفتن نام یا ISSN مجله تمام سابقه آن مجله و مشخصات آن را ارائه می‌دهد. حتی ضریب تأثیر، Impact Factor، Cite Score، شاخص‌های آنی و حتی Cite ها و استنادهایی که به مقالات آن مجله شده است  را نمایش می‌دهد.